Het universum en de aarde inspireren ons elke dag opnieuw. Maar ze geven ook stof tot nadenken. Het oneindige universum. De diepte van de oceaan. De kracht van een bos. Wetenschappers, filosofen en kunstenaars nemen ons mee op hun ontdekkingstocht langs fascinerende wereldwonderen. Want wat is er zo inspirerend aan  … mieren?  Kunstenaar Dries Verhoeven raakte gefascineerd door hun onbaatzuchtigheid en overlevingskracht.

Voor de mens is het coronavirus een ramp, maar mieren zouden zo’n ziekte er binnen de kortste keren onder hebben gekregen. Kunstenaar Dries Verhoeven: ‘Een mier blinkt op zichzelf niet uit in intelligentie, maar als collectief is het een superorganisme, waarin elke mier haar eigen rol vervult. De koningin bepaalt hoeveel werksters, soldaten, voedselmakers et cetera worden geboren om een zo sterk mogelijke kolonie te creëren.’

Overlevers

“Mieren zijn ongelooflijke overlevers. Het totaalgewicht van alle mieren op aarde is zelfs groter dan dat van de mensheid. De zelfopofferingsgezindheid ten behoeve van de groep gaat bij mieren ongehoord ver. Is zelfmoord nodig om met een aantal lotgenoten een brug te vormen in het water? Dan doen ze dat onvervaard. En ontdekt een verkenner dat een plek verderop betere huisvesting biedt, dan is de hele kolonie via onderlinge communicatie zo verhuisd.’

‘Is zelfmoord nodig om met lotgenoten een brug te vormen, dan doen mieren dat onvervaard’

Hoopgevend

Zijn fascinatie voor mieren leidde tot het kunstproject Homo Desperatus, dat bestaat uit 44 schaalmodellen van rampplekken waarin hij mieren liet bivakkeren. ‘Of die mieren nou in de ingestorte kledingfabriek in Bangladesh, de vluchtelingenkampen op Lampedusa of de kernreactor van Fukushima belandden, overal maakten ze er een succes van – precies zoals een mierenboer had voorspeld. De koningin startte al snel met eieren leggen. Het heeft iets hoopgevends die mieren te zien floreren op deze plekken.’

Tekst: Juliëtte Eichholtz